Η ηλικία κατά την οποία τα παιδιά κατακτούν τη γλώσσα και αρχίζουν να μιλούν μπορεί να ποικίλλει. Τα παιδιά προοδεύουν με διαφορετικούς ρυθμούς και δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιορίσουν οι γονείς εάν το παιδί τους χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια.

Τί είναι ο λόγος και η γλώσσα;

Ο λόγος είναι ο τρόπος που λέμε ήχους και λέξεις. Περιλαμβάνει την άρθρωση, την φωνή και την ευφράδεια.

Η γλώσσα αναφέρεται στις λέξεις που χρησιμοποιούμε και στο πώς τις χρησιμοποιούμε για να μοιραστούμε ιδέες. Περιλαμβάνει τη σημασία, τη δημιουργία και τον συνδυασμό λέξεων.

Ποια είναι τα σημάδια μιας καθυστέρησης στον λόγο και τη γλώσσα;

Ένα μωρό που δεν ανταποκρίνεται σε ήχους ή σε φωνή ελέγχεται αμέσως από τον γιατρό. Όμως, για τα μικρά παιδιά, είναι δύσκολο να αντιληφθούν οι γονείς εάν χρειάζεται περισσότερος χρόνο για να μιλήσουν ή εάν υπάρχει πρόβλημα.  

Εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να προσέξετε:

• έως 12 μήνες: δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες (π.χ. δείχνει, κουνάει το χέρι για αντίο)
• έως 18 μηνών: επικοινωνεί περισσότερο με χειρονομίες παρά με φωνή, δυσκολεύεται να μιμηθεί ήχους, δυσκολεύεται να κατανοήσει απλά λεκτικά αιτήματα
• έως 2 χρονών: αδυνατεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες, έχει ασυνήθιστο τόνο φωνής (π.χ. βραχνάδα ή ένρινος ήχος)
• έως τα 4 έτη: δεν γίνεται κατανοητό από τρίτους

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ καθυστέρησης λόγου και καθυστέρησης γλώσσας;

Αν και συχνά οι καθυστερήσεις λόγου και οι καθυστερήσεις γλώσσας συγχέονται και είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν οι γονείς και οι μη εκπαιδευμένοι επαγγελματίες, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους που μπορούν να κάνουν ξεκάθαρο εάν πρόκειται για πρόβλημα σε έναν από αυτούς τους τομείς ή και στους δύο.

Καθυστέρηση Λόγου υπάρχει όταν το παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει λέξεις και φράσεις για να εκφραστεί, αλλά δυσκολεύεται να παράγει σωστά ήχους, τραυλίζει όταν μιλάει ή έχει πρόβλημα φωνής, με αποτέλεσμα να γίνεται δύσκολα κατανοητό από τρίτους.

Καθυστέρηση Γλώσσας υπάρχει όταν το παιδί δυσκολεύεται να κατανοήσει τι σημαίνουν λέξεις και έτσι αδυνατεί να χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες ώστε να μοιραστεί τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά του.

Τί προκαλεί μια καθυστέρηση στο λόγο ή την γλώσσα;

Πολλά παιδιά με καθυστέρηση λόγου ή γλώσσας μπορεί να έχουν:

• μια στοματική βλάβη (π.χ. πρόβλημα στην γλώσσα ή τον ουρανίσκο)
• κοντό χαλινό που μπορεί να περιορίσει την κίνηση της γλώσσας
• στοματοκινητικά προβλήματα (δυσκολία στον συντονισμό των χειλιών, της γλώσσας και της γνάθου)
• προβλήματα ακοής

Πώς διαγιγνώσκονται οι καθυστερήσεις στον λόγο και τη γλώσσα;

Εάν το παιδί σας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε άμεσα σε έναν λογοπαθολόγο.

Ο λογοπαθολόγος:

• θα ελέγξει τις ομιλικές και γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού
• θα κάνει τυποποιημένα τεστ
• θα αναζητήσει ορόσημα στην ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσας
• θα ελέγξει τι καταλαβαίνει το παιδί κατά την επικοινωνία (δεκτική γλώσσα)
• θα ελέγξει τι μπορεί να πει το παιδί κατά την επικοινωνία (εκφραστική γλώσσα)
• θα ελέγξει την στοματοκινητική κατάσταση του παιδιού (στόμα, γλώσσα, ουρανίσκος, παρειές, δόντια)

Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, ο λογοπαθολόγος θα σας προτείνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης.

Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση καθυστερήσεων λόγου και γλώσσας είναι η καλύτερη προσέγγιση. Καλέστε τον γιατρό σας ή κάποιο επαγγελματία υγείας εάν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία σχετικά με την ανάπτυξη λόγου ή γλώσσας του παιδιού σας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Campbell, T. F., Dollaghan, C. A., Rockette, H. E., Paradise, J. L., Feldman, H. M., Shriberg, L. D., … & Kurs‐Lasky, M. (2003). Risk factors for speech delay of unknown origin in 3‐year‐old children. Child development, 74(2), 346-357.